Φαίη Σκορδά: Τι είναι ο κερατόκωνος με τον οποίο έχει διαγνωσθεί – Συμπτώματα, αιτίες και διάγνωση
Η Φαίη Σκορδά επέστρεψε το πρωί της Τρίτης 18 Νοεμβρίου στο «Buongiorno», έπειτα από την απουσία της την προηγούμενη ημέρα.
Η γνωστή παρουσιάστρια αντιμετώπισε ένα πρόβλημα στο μάτι, το οποίο την οδήγησε σε κλινική όπου υποβλήθηκε σε μια μικρής έκτασης επέμβαση.
Οι γιατροί ενημέρωσαν την παρουσιάστρια πως είχε χαλάζιο, ωστόσο λόγω της πάθησης που έχει στα μάτια της, έπρεπε να το ελέγξουν άμεσα. Η Φαίη Σκορδά αντιμετωπίζει μία πάθηση που ονομάζεται κερατόκωνος και εξαιτίας αυτής χρειάζεται να κάνει διαφορετικά κάποια πράγματα στην καθημερινότητά της.
Τι είναι ο Κερατόκωνος;
Ο κερατόκωνος είναι μια συνήθως αμφοτερόπλευρη εκφυλιστική νόσος, στην οποία παρατηρείται παθολογική λέπτυνση των ινών κολλαγόνου του κερατοειδή χιτώνα του οφθαλμού. Αυτό προκαλεί αστάθεια και αλλαγή του σχήματος του κερατοειδούς από σφαιρική σε κωνική μορφή.
Ένας κερατοκωνικός κερατοειδής μπορεί να έχει πέρα από πολύ λεπτό πάχος, σημαντικά παραμορφωμένη πρόσθια αλλά και οπίσθια επιφάνεια. Το πάχος του κερατοειδούς χιτώνα μπορεί να μειωθεί κεντρικά, από το φυσιολογικό των 550μm (μικρά) περίπου, σε λιγότερο από 300μm (μικρά).
Η παραμόρφωση αυτή χαρακτηρίζεται από μια μη ομαλή και σημαντικά αυξημένη κυρτότητα, κυρίως στην περιοχή του κώνου. Αυτό δημιουργεί πολύ μεγάλη μυωπία και σημαντικά ανώμαλο αστιγματισμό. Ένας τέτοιος κερατοειδής έχει ως αποτέλεσμα η διάθλαση του φωτός στον οφθαλμό να είναι ανώμαλη και το είδωλο να είναι πολύ ασαφές.
Ποιες είναι οι πιθανές αιτίες;
Η ακριβής αιτία εμφάνισης του κερατόκωνου είναι άγνωστη. Υπάρχουν πολλές θεωρίες για το πώς προκαλείται ο κερατόκωνος που βασίζονται στην έρευνα και τη σύνδεσή του με άλλες παθήσεις. Παρόλα αυτά, καμία θεωρία δεν εξηγεί τα πάντα και μπορεί να προκληθεί από έναν συνδυασμό αιτιών, με σημαντικότερη τη γενετική (οικογενειακή) προδιάθεση.
Oι πιθανές αιτίες:
Γενετικές: Ο κερατόκωνος δείχνει να είναι κυρίως κληρονομικός. Από τις μελέτες της ομάδας μας στη LaserVision, υπάρχουν περισσότερες από 8 στις 10 πιθανότητες να υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, από τον πατέρα ή τη μητέρα, σε κάθε ασθενή με κερατόκωνο που εξετάζουμε.
Περιβαλλοντικές: Το τρίψιμο των ματιών: Ο κερατοειδής χιτώνας είναι εύκολο να παραμορφωθεί από μείζωνος σημασίας τραύμα, ή από το συνεχές και δυνατό τρίψιμο των οφθαλμών.
Αλλεργίες: Σε πολλούς ασθενείς με κερατόκωνο παρατηρείται φαγούρα και ερεθισμός των οφθαλμών, με αποτέλεσμα να τρίβουν έντονα/εντονότερα τα μάτια τους. Πολλοί εξ’ αυτών παρουσιάζουν ατοπία. Άλλες διαταραχές μπορούν να είναι η αλλεργική ρινίτιδα, το έκζεμα, το άσθμα και οι αλλεργίες τροφίμων, ωστόσο η σύνδεση με αλλεργική νόσο εξακολουθεί να είναι ασαφής.
Ορμονικές: Έχει παρατηρηθεί γενικά ότι ο κερατόκωνος ανιχνεύεται για πρώτη φορά κατά την εφηβεία και εξελίσσεται σημαντικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτό οδηγεί στην υπόθεση ότι υπάρχει σύνδεση του κερατόκωνου και με το ενδοκρινολογικό σύστημα.
Τα συμπτώματα που εμφανίζονται
Ο κερατόκωνος εμφανίζεται στους ασθενείς συνήθως με τα εξής συμπτώματα:
Η νόσος εξελίσσεται συνήθως με γοργούς ρυθμούς σε ηλικίες 15-35 ετών και στη συνέχεια βραδέως. Ξεκινά δηλαδή γύρω στα 15, και η εξέλιξή της σταματά («παγώνει») μετά την ηλικία των 45 ετών περίπου.
Συνήθως ο κερατόκωνος εμφανίζεται ως μυωπία που αλλάζει συνεχώς με αυξανόμενο αστιγματισμό. Αυτή η αρχική αλλαγή, ευαισθητοποιεί τον οφθαλμίατρο για τη διάγνωση. Κάθε οφθαλμός προσβάλλεται συνήθως σε διαφορετικό βαθμό. Με την εξέλιξη η όραση μπορεί να παραμορφωθεί, καθώς ο κερατοειδής γίνεται πιο κυρτός και ουλοποιείται.
Παραμόρφωση των εικόνων.
Aύξηση της μυωπίας και ανώμαλο αστιγματισμό (συχνή και μη ικανοποιητική αλλαγή στη συνταγή των γυαλιών τους).
Θολερότητα της όρασης.
Mονόφθαλμη διπλωπία.
Ποια είναι η θεραπεία του
Ανάλογα με το βαθμό σοβαρότητας που έχει ο κερατόκωνος και την ηλικία του ατόμου, η αντιμετώπισή του μπορεί να γίνει με επέμβαση, έχοντας ως κύριο στόχο τη σταθεροποίηση της εξέλιξής του.
Οι διαθέσιμες επεμβατικές τεχνικές που επιτυγχάνουν τη σταθεροποίηση του κερατόκωνου είναι οι εξής:
Διασύνδεση κερατοειδούς (Corneal Cross-Linking)
Η δομική σταθερότητα του κερατοειδούς είναι υπεύθυνη για τις βιολογικές και μηχανικές του ιδιότητες. Στον κερατόκωνο, η ελλιπής σύνδεση των ινών κολλαγόνου μεταξύ τους, οδηγεί σε ένα μαλακό και ελαστικό κερατοειδή.
Με τη διασύνδεση κερατοειδούς (Corneal Cross-Linking) δημιουργούνται επιπλέον μοριακοί δεσμοί μεταξύ των ινών κολλαγόνου, «σκληραίνοντας» τον κερατοειδή. Η θεραπεία είναι ανώδυνη. Περιλαμβάνει την ενστάλαξη μιας φωτοσυνθετικής βιταμίνης Β2 (ριβοφλαβίνη) στον κερατοειδή και την ακτινοβόλησή του με υπεριώδη ακτινοβολία (UVA) (10’-20’). Κύριος στόχος είναι η σταθεροποίηση του κερατοειδούς, η ελαφρά υποστροφή του κώνου και δυνητικά η βελτίωση της όρασης.
PiXL (Photorefractive Intrastromal Cross-Linking)
Είναι η πλέον σύγχρονη μέθοδος διασύνδεσης κερατοειδούς χωρίς τη χρήση laser ή αφαίρεση επιθηλίου. Σε σύγκριση με παλαιότερες συσκευές UVA ακτινοβολίας που χρησιμοποιούνται για διασύνδεση, εδώ η ποσότητα της ενέργειας που χρησιμοποιείται (καθώς και το σχήμα της φωτεινής δέσμης) είναι εξατομικευμένα στον κάθε οφθαλμό. Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι η ομάδα της LaserVision ήταν η πρώτη παγκοσμίως, που χρησιμοποίησε την παραπάνω τεχνική.
Ενδοστρωματικοί δακτύλιοι – Προσωρινή λύση
Οι ενδοστρωματικοί δακτύλιοι είναι μικροσκοπικά τοξοειδή πλαστικά (plexiglas) ενθέματα που τοποθετούνται στην περιφέρεια του κερατοειδούς και βοηθούν στην επιπέδωσή του, βελτιώνοντας την όραση. Η διαδικασία γίνεται με τοπική αναισθησία και διαρκεί περίπου 15 λεπτά. Με εμπειρία άνω των 15 ετών, η συγκεκριμένη μέθοδος θεωρείται δοκιμασμένη και αρκετά ασφαλής. Μειονέκτημά της είναι ο χρονικός περιορισμός της παραμονής των δακτυλίων για 1-2 έτη.
Κερατοπλαστική (μεταμόσχευση κερατοειδούς)
Η μεταμόσχευση κερατοειδούς (κερατοπλαστική) θεωρείται μια από τις πιο συχνές και επιτυχείς επεμβάσεις μεταμόσχευσης. Κατά την επέμβαση, τμήμα του παθολογικού κερατοειδούς αντικαθίσταται από τμήμα υγιούς κερατοειδούς-δότη (το μόσχευμα προέρχεται από μια τράπεζα μοσχευμάτων οφθαλμού) με σκοπό την αντικατάσταση του πολύ «κυρτού» κώνου.
Παραδοσιακή κερατοπλαστική και κερατόκωνος
Η μέχρι προ λίγων ετών καθιερωμένη τεχνική (penetrating keratoplasty, PKP) συνίστατο στην:
διαμπερή αφαίρεση (δηλαδή από την πρόσθια έως και την οπίσθια επιφάνεια) ενός κυκλικού τμήματος του κερατοειδούς με μηχανικό χειρισμό (χειρουργική λεπίδα)
αντικατάστασή του με ένα κατάλληλα προετοιμασμένο κερατοειδή δότη (μόσχευμα, επίσης με μηχανικό χειρισμό)
συρραφή του με ράμματαΜετεπεμβατικά προκαλείται ιατρογενής αστιγματισμός, ο οποίος όμως μπορεί να διορθωθεί με επέμβαση laser σε δεύτερο χρόνο (τουλάχιστον 12 μήνες από την επέμβαση).
Πώς γίνεται να διαγνωσθεί ο κερατόκωνος
Ο κερατόκωνος, ιδίως στα πρώτα στάδια μπορεί να είναι δύσκολο να διαγνωσθεί και όλα τα παραπάνω συμπτώματα θα μπορούσαν να σχετίζονται με άλλα προβλήματα στους οφθαλμούς. Η αναγνώριση των συμπτωμάτων δεν μπορεί να γίνει από εσάς τους ίδιους.
Η διάγνωση του κερατόκωνου είναι μια ιατρική πράξη που απαιτεί άριστη επιστημονική επάρκεια, σημαντική κλινική εμπειρία, ιδιαίτερη προσοχή στη λεπτομερή εξέταση και σύγχρονο τεχνολογικά διαγνωστικό εξοπλισμό.
Εξετάσεις για να διαγνωσθεί ο κερατόκωνος είναι οι εξής:
Διάθλαση (συνήθως υπάρχει προοδευτικά αυξανόμενη μυωπία και ανώμαλος αστιγματισμός)
Εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία
Τοπογραφία κερατοειδούς (η πιο σημαντική εξέταση για τη διάγνωση του κερατόκωνου, κλινικού και υποκλινικού)
Οπτική Τομογραφία – Παχυμετρία Κερατοειδούς
Retinoscopy (σκιασκοπία)
Ο πιο εξελιγμένος έλεγχος του κερατοειδούς γίνεται με ειδική τοπομετρική τρισδιάστατη απεικόνιση με το σύστημα Pentacam / Oculyzer II, σε συνδυασμό με τρισδιάστατη οπτική παχυμετρία (π.χ. με Optical Coherence Tomography, OCT). Τα λεπτομερή αποτελέσματα των εξετάσεων αυτών, επεξεργασμένα με ειδικούς αλγόριθμους, βοηθούν σε ένα πιο ολοκληρωμένο τρόπο διάγνωσης και παρακολούθησης της εξέλιξης του κερατόκωνου. Η επιστημονική μας ομάδα ηγείται παγκοσμίως της εφαρμογής και εξέλιξης της LED τοπογραφίας Cassini.
